Page 82 - Belediyelerde Muhasebe Uygulamaları

BELEDİYELERDE MUHASEBE UYGULAMALARI
Şimdi uygulanmakta olan temel iki devlet muhasebesi sistemlerini kısaca açıklanması
faydalı olacaktır.

2.16.1. Nakit Esasına Dayalı Devlet Muhasebesi
Nakit Esaslı Devlet Muhasebesi; İdarenin dönem içerisinde yaptığı giderlerin
ödendiğinde gelirlerin ise tahsil edildiği anda kayıt altına alınması anlamına gelmek-
tedir. Bu muhasebe usulünde mali işlem ve olaylar nakden gerçekleştiğinde muhasebe-
leştirilmektedir.

2.16.2. Tahakkuk Esasına Dayalı Devlet Muhasebesi
Tahakkuk esasında işlemler ve olaylar, nakit akımlarının ne zaman olduğuna ba-
kılmaksızın, ortaya çıktıklarında kaydedilir. Gelirler hesabı, nakit olarak tahsil edilip edil-
mediklerine bakılmaksızın, mali yıl boyunca tahakkuk eden ve genel kabul görmüş muha-
sebe ilkelerine göre gelir olarak kaydedilmesi gereken gelir işlemlerini, giderler hesabı da,
yine, nakit olarak ödenip ödenmediklerine bakılmaksızın, mali yıl boyunca tahakkuk eden
giderlerin toplamını gösterir. Anlaşılacağı gibi, tahakkuk eden gelir ve giderler doğdukları
mali yılın hesaplarına ve raporlarına dâhil edilirler. Bu özelliği ile dönemsel mali raporlar
ilgili faaliyet dönemlerine ilişkin mali işlemleri tam olarak yansıtırlar.
Tahakkuk esasına dayalı muhasebe sistemine göre üretilen mali raporlar, gelir-
leri, giderleri (amortisman dahil), varlıkları (mali ve fiziksel varlıkları, cari ve sermaye
varlıklarını), yükümlülükleri ve diğer ekonomik akımları içerir. Tahakkuk esasına da-
yalı muhasebe, amortisman giderleri dahil, program maliyetlerinin tamamını hesaplar
ve raporlar. Bu yönü ile kamu kaynaklarının etkin, verimli ve ekonomik kullanılıp kul-
lanılmadığını ya da diğer bir ifade ile kamu yöneticilerinin performanslarının yani iyi
yönetici olup olmadıklarının ölçümünde sağlam bir alt yapı oluşturur. 43
Tahakkuk esasına göre kaydedilen varlıklar; nakit, alacaklı hesaplar, verilen
borçlar gibi mali hesapları, fiziksel yapılar, fabrika, ekipman, tarihi varlıklar, sivil
amaçlar için kullanılmak ulusal savunma hizmetlerinin kullanımına tahsis edilen var-
lıklar ve doğal kaynaklar gibi fiziksel varlıkları, denizlerde ve göllerde avlanma hakkı-
nı, yer altı varlıklarını çıkarma hakkı ve patentler gibi diğer maddi olmayan duran var-
lıkları kapsar. Fiziksel varlıklar ve diğer maddi olmayan duran varlıkların muhasebe-
leştirilmesi ve raporlanması, özellikle bunların özelleştirilmesi sırasında, kamu mali
yönetiminde saydamlığı ve hesap verilebilirliği arttırır.
Tahakkuk esasında bir yükümlülük; geçmişteki bir işleme veya olaya ilişkin
olarak gelecekte ortaya çıkacak olan muhtemel giderler ve varlıklardaki muhtemel
azalma olarak ifade edilebilir. Bu anlamda yükümlülükler;
 Borç hesaplarını,
 (Sosyal güvenlik ödemeleri dâhil)Diğer tahakkuk etmiş giderleri,
 Hesaplarda kayıtlı diğer borçları içerir.

43 http://www.muhasebat.gov.tr/muhasebe/reform/ref2.php

58 | TBB