Page 81 - Belediyelerde Muhasebe Uygulamaları

MUHASEBE SİSTEMİNİN AÇIKLANMASI
d) Arızi ve olağanüstü niteliğe sahip gelir ve giderler meydana geldikleri dö-
nemde tahakkuk ettirilir. Ancak, normal faaliyet sonuçlarından ayrı olarak gösterilir.
e) Dönem sonuçlarının tespitiyle ilgili olarak uygulanmakta olan değerleme
esasları ve maliyet yöntemlerinde bir değişiklik yapıldığı takdirde, bu değişikliğin etki-
leri açıkça belirtilir.
f) İhtiyatlılık ilkesi gereği tahsili şüpheli hale gelen alacaklar için hesaplanan
karşılıklar gider olarak muhasebeleştirilir ve raporlanır.
g) Bilanço tarihinde var olan ve sonucu belirsiz bir ya da birkaç olayın gelecek-
te ortaya çıkıp çıkmamasına bağlı durumları ifade eden, muhtemel olaylar ve yüküm-
lülüklerden kaynaklanan, gerçeğe yakın olarak tahmin ve hesap edilebilen giderler
tahakkuk ettirilerek faaliyet sonuçları tablosuna yansıtılır. Şarta bağlı gelirler için ise
gerçekleşme ihtimali yüksek olsa da herhangi bir tahakkuk işlemi yapılmaz, dipnotlar-
da açıklama yapılır.

2.15. Bütçe uygulama sonuçları tablosu ilkeleri

Genel yönetim muhasebesinde bütçe uygulama sonuçları tablosu ilkelerinin
uygulaması aşağıda açıklanmıştır:
a) Kamu idarelerinin bütçe gelir ve bütçe gider hesapları, yılı bütçe düzenleme-
si ve diğer mevzuatla bütçe geliri ve bütçe gideri olarak tanımlanan ve kesin hesabın
çıkarılmasına esas teşkil eden işlemlerinin kaydına mahsustur.
b) Kamu idareleri işlemlerinin, nakit esasında kayıt ve raporlanmasında bütçe
geliri ve bütçe gideri hesaplarına kaydedilen tutarların, ilgisine göre faaliyet hesapları
veya bilanço hesaplarıyla ilişkilendirilmesinde yansıtma hesapları kullanılır.
Faaliyet sonuçları tablosu ilkeleri ile bütçe uygulama sonuçları tablosu ilkeleri
incelendiğinde temel olarak karşımıza iki unsur çıkmaktadır. Tahakkuk Esası ve Nakit
Esasına dayanan kayıt sitemi. Faaliyete ilişkin gelir ve gider kayıtlarında “tahakkuk
esasının” benimsendiği, bütçe uygulamalarına ilişkin kayıtlarda ise “nakit esası” nın
benimsendiği görülmektedir. Bu iki sistem bundan sonraki bölümde daha geniş olarak
yer verilmeye çalışılacaktır.

2.16. Kamu Kesiminde Uygulanan Muhasebe Sistemlerinin Özellikleri
Kamu kesimi açısından muhasebe sistemleri uzun yıllar, bütçelerle verilen öde-
nekleri, bunlardan yapılan harcamaları, harcamaların finansmanı için toplanan gelirleri
ve ihtiyaç duyulan diğer bazı bilgileri kapsayan, esas olarak da gelirlerin tahsil edildi-
ğinde, harcamaların ödendiğinde kaydı anlamına gelen, nakit esasına göre tutulmuş-
tur. Dolayısıyla nakit esasına dayalı muhasebe sistemi esas olarak modern anlamda
devlet muhasebesinin başlangıç noktasıdır. Devlet muhasebesinin diğer ucunda, mad-
di duran varlıklar dâhil, doğan ve ilerde gerçekleşecek her türlü mali işlemin kayde-
dilmesi anlamına gelen tam tahakkuk esaslı devlet muhasebesi uygulaması yer almak-
tadır. Bu ikisinin arasında, değişik birçok versiyonları olsa bile, uyarlanmış nakit esaslı
devlet muhasebesi ile uyarlanmış tahakkuk esaslı devlet muhasebesi yer almaktadır.

TBB | 57