Page 108 - Belediyelerde Muhasebe Uygulamaları

BELEDİYELERDE MUHASEBE UYGULAMALARI
İlgili olduğu malî yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde alacaklıları tarafın-
dan geçerli bir mazerete dayanmaksızın, yazılı talep edilmediğinden veya belgeleri
verilmediğinden dolayı ödenemeyen borçlar zaman aşımına uğrayarak kamu idareleri
lehine düşer.

3.2.37. Değer ve Miktar Değişimleri
Varlık ve yabancı kaynakların değerlemeye tabi tutulmaları sonucunda, fiyat
değişmelerinden dolayı ortaya çıkan artış ve azalışlar değer değişimi; borçların, alacak-
ların veya varlıkların hacim, sayı gibi miktarlarında meydana gelen ve kamu idareleri-
nin inisiyatifi dışında ortaya çıkan artış ve azalışlar ise miktar değişimidir. Bu şekilde
ortaya çıkan kazanç ve kayıplar ilgisine göre öz kaynaklar ana hesap grubunda açılan
hesaplara veya gelir ve gider hesaplarına kaydedilir. Bu şekillerde ortaya çıkan kazanç
ve kayıpların öz kaynakları nasıl etkilediği bilançonun dipnotlarında açıklanır.

3.2.38. Mübadele İşlemlerinden Sağlanan Gelirler
Mal ve hizmetlerin takas yoluyla satışı işlemlerinden sağlanan tutarlar, işlem
günündeki rayiç değerleriyle kaydedilir. Bu işlemler sırasında mübadeleye konu mal
ve hizmetler arasında parayla ölçülebilen farklılıklardan doğan kazanç ve kayıplar da
işlem günündeki rayiç değerleriyle kaydedilir.

3.2.39. Borçlanma ve Borçlanma Maliyetleri
Kamu idarelerine ait borçlar muhasebe sistemi içinde izlenir. Borçlanma mali-
yetleri ilgili oldukları dönemde gider, nakden veya mahsuben ödendikleri zaman büt-
çe gideri olarak kaydedilir. Borçlanmanın direkt olarak bir varlığın satın alınması karşı-
lığı yapılması ve borçlanma suretiyle alınan varlığın bedelinin düzenli taksitler halinde
ödenmesi durumunda, tahakkuk ettirilen faizler ilgili döneme faiz gideri olarak kay-
dedilir. Bu halde alınan varlık, taksit faizlerinden arındırılmış olarak kayda alınma
tarihindeki gerçek maliyet değeriyle varlık hesaplarına kaydedilir.
Borçlanma sözleşmelerinde yapılan değişiklikler, borçların vadelerinin değişti-
rilmesi, başka bir alacaklıya devri gibi değişikliklerin ekonomik sonuçları da kaydedi-
lir. Borçlara ilişkin yükümlülüğün, alacaklıların alacağından vazgeçmesi gibi tek yanlı
tasarruflarla ortadan kalkmasına veya azalmasına neden olan işlemlerden kaynaklanan
kazanç ve kayıplar miktar değişimleri olarak hesaplara yansıtılır.
Borçlanma araçlarının üzerlerinde yazılı değerden daha düşük veya yüksek bir
değer ile satılması durumunda; satış değeri ile üzerlerinde yazılı değer arasındaki fark
bütçe geliri veya bütçe gideri, ilgili oldukları faaliyet dönemlerinde de tahakkuk ettiri-
lerek faiz gideri veya faiz geliri olarak kaydedilir. Borçlanma araçlarının elde edilmesi
veya elden çıkarılması için yapılan her türlü ücret, komisyon, servis ücreti, vergi ve
benzeri giderler, borç hesaplarıyla ilişkilendirilmeksizin gider ve bütçe gideri olarak
kaydedilir.

84 | TBB