Page 27 - Belediyelerde Muhasebe Uygulamaları

BELEDİYELERDE MALİ SİSTEM
1.1. Genel Açıklamalar
Sosyal bir varlık olan insan tarihsel süreç içerisinde küçüklü büyüklü çeşitli or-
ganizasyonlar oluşturarak toplu yaşam biçimine bir şekil vermeye çalışmıştır. Günü-
müzde her ülke geçmişleri ve gelenekleri doğrultusunda idari sistemlerini anayasala-
rında düzenlemişlerdir.
Ülkemiz de ise idari sistemimiz Anayasasının 123’üncü maddesine göre merke-
zi idare ve mahalli idare biçiminde iki ana grupta toplanmıştır. Anayasamızın 127’ inci
maddesinde mahalli idarelere yer verilmiş ve halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını
karşılamak üzere, karar organları seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu
tüzelkişiliğine sahip mahalli idare birimlerinin kurulabileceği belirtilmiştir. Aynı Ka-
nunun son fıkrasında mahalli idarelere görevleri ile orantılı gelir kaynakları sağlanır
hükmü ile mahalli idarelere görevleri yerine getirmek amacıyla “kamu kaynağı kul-
lanma” yetkisi verilmiştir.
Son yıllarda, kamu harcamalarının artışıyla beraber vergilerin de artması kamu
sektörü kaynaklı ekonomik krizleri ortaya çıkarmış ve bu krizler birçok ülkede kamu
mali yönetim anlayışının sorgulanmasına neden olmuştur. Bu kapsamda kaynak kul-
lanımında etkililik, verimlilik ve tutumluluğun sağlanması, siyasi ve yönetsel hesap
verme mekanizmaları ile mali saydamlığın geliştirilmesine yönelik uygulamalar hız
kazanmıştır. Bu gelişmeler nezdinde, kamu harcama reformu kapsamında hazırlanan
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile kamu mali yönetiminde mali
disiplin, hesap verebilirlik ve mali saydamlık hedeflenerek kamu kaynaklarının etkili,
verimli ve tutumlu kullanılmasını sağlamak üzere Türkiye’de de performans esaslı
bütçelemeye geçiş öngörülmüştür. 1
Performans esaslı bütçelemenin daha etkin bir şekilde uygulanması için mevcut
sistemin program bütçe yaklaşımıyla birlikte ele alınması görüşleri doğrultusunda Ül-
kemiz koşullarına uygun bir program bütçe modeli çalışmalarına 2012 yılında başlan-
mış öncelikle merkezi idare birimlerinde olmak üzere 2020 Yılından itibaren uygula-
maya başlanmıştır.
1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu’nun, yürürlükten kaldırılarak mali
yönetim sistemimizin yeni anlayış getiren ve yukarda belirtilen bütçe sistemini getiren
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu 24/12/2003 tarih ve 25326 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Bu Kanunun amacı, kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve he-
defler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde
edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve malî saydamlığı sağlamak üzere, ka-
mu malî yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygu-
lanmasını, tüm malî işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve malî kontro-
lü düzenlemektir.

1 Yrd. Doç.Dr. Serpil AĞCAKAYA, Arş. Gör. Ceyda ŞATAF, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi,
MaliyeBölümü, Performans Esaslı Analitik Bütçe Sistemi Ve Uygulama Örneği: Süleyman Demirel Üniversitesi Bütçesi

TBB | 3