Page 31 - Belediyelerde Muhasebe Uygulamaları

BELEDİYELERDE MALİ SİSTEM
Cumhuriyet döneminde ise kamu mali sisteminin yapısı 1927 yılında yürürlüğe
giren 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu oluşturmuştur. Bu Kanun seksen yıla
yakın çok az değişiklikle uygulanmıştır. Ancak zaman içinde, sosyal ve ekonomik alan-
larda meydana gelen hızlı değişmeler kamu mali yönetim sisteminin yeniden ele alın-
masını zorunlu kılmıştır.
10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kabul
edilmiştir.22.12.2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanun’la önemli değişikliğe uğradıktan son-
ra 1.1.2006 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. 1050 sayılı Kanun’da bu tarih itibariyle
yürürlükten kaldırılmıştır.
Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun yürürlüğe konulması ile Türk
kamu mali yönetim sistemi yeniden yapılandırılmıştır. Yeniden yapılandırma çerçeve-
sinde, katma bütçe uygulaması kaldırılmış, konsolide bütçe kavramı kapsama dahil
yeni idarelerle genişletilerek merkezi yönetim bütçesine dönüştürülmüştür.
2006 yılının başında yürürlüğe giren Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu
ile kamu mali yönetim sistemine yeni kavramlar ve kurumlar kazandırılmıştır. Bu kav-
ram ve kurumlar arasında, mali saydamlık, hesap verilebilirlik, kaynakların etkin kul-
lanımı, stratejik planlama, performans esaslı bütçeleme, çok yıllı bütçeleme gibi yeni
teknik ve süreçler bulunmaktadır 3
Diğer taraftan Performans esaslı bütçelemenin daha etkin bir şekilde uygulana-
bilmesi amacıyla program bütçe anlayışının geliştirilmesi ve sisteme dâhil edilmesine
yönelik çalışmalar 2012 yılında Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdür-
lüğü Bütçe Uygulama Grubu bünyesinde bir proje ekibi oluşturularak başlamış-
tır. Merkezi Yönetim idarelerinde 2020 yılı idare performans programları, Program
4
Bütçe esaslarına uygun şekilde hazırlanmıştır.
2021-2023 dönemi için hazırlanan Bütçe Hazırlama Rehberinde; “5018 sayılı
Kanunla getirilen performans esaslı bütçeleme uygulamalarıyla analitik bütçe sınıflan-
dırması birlikte değerlendirilerek; üst politika belgelerinde belirlenen amaç ve hedefler
ile analitik bütçe sınıflandırmasına göre hazırlanan bütçeler arasında yeterli düzeyde
ilişki kurulamadığı, stratejik planlar ve performans programları yoluyla üretilen per-
formans bilgisinin bütçeleme ve karar alma süreçlerine dâhil edilemediği görülmüş-
tür.” Şeklinde mevcut sisteme eleştiriler getirilmiştir. Bu nedenle Merkezi Yönetim
5
için “performans esaslı program bütçe” sistemine geçiş bildirilmiştir.
1.5. Mahalli İdarelerde Bütçe Sistemi

Kamu mali yönetimi alanında gerçekleştirilen reformların yasal çerçevesini
oluşturan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile kamu kaynaklarının
etkili, ekonomik ve verimli kullanımının yanı sıra mali saydamlık ve hesap verilebilir-
lik ilkeleri ön plana çıkmıştır. Bu ilkelerin uygulamaya konulmasını sağlamak üzere

3 İlhami SÖYLER*Dumlupınar Üniversitesi,,Sosyal Bilimler Dergisi,, Sayı:16, Aralık 2006.
4 https://www.sbb.gov.tr/program-butce-yolculugu-basladi/#1568104404169-245b1d51-afb9
5 https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/10/2021-2023_ButceHaz%C4%B1rlamaRehberi.pdf

TBB | 7