Page 649 - Emlak Vergisi Uygulaması 2019

Zamanaşımı

Onüçüncü Bölüm

1. Zamanaşımı

1937. Zamanaşımı, bir davanın açılması veya bir hükmün yerine getirilmesi için kanunen
belli olan zamanların geçmesi (Develioğlu,1970); alacağın doğumunu takip eden ve
kanunla belirlenmiş süre içinde alacaklının alacağını istememesi ya da alacağını tah-
sil etmek için borçluyu dava etmemesi nedeniyle alacak hakkını isteme ve dava açma
hakkının ortadan kalkması şeklinde tanımlanabilir (Ufuk,2001:56). Zamanaşımı ka-
nunda belirtilen şartlar altında ve belli bir süre içinde alacaklının hareketsiz kalması
sonucu alacağın ifasını isteme yetkisinin sona ermesidir (Arat,2004:194).
1938. Zamanaşımı kavramı, kanunların konuları ve özelliklerine bağlı olarak farklı şekillerde
düzenlemiştir. Özel hukukta olduğu gibi vergi hukukunda da zamanaşımı, alacağı
sona erdiren sebeplerden biridir.

1938.1. Özel hukuk alacaklarına ilişkin zamanaşımı Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Borçlar hukuku yönünden zamanaşımı borcun sona ermesi hallerinden biridir; ancak
zamanaşımına uğramış borç ödenmişse bu ödeme geçerlidir ve geri istenemez.

1938.2. Vergi alacaklarına ilişkin zamanaşımı hükümleri özel olarak Vergi Usul Kanunu’nda ve
6183 sayılı Kanun’da düzenlenmiştir. Vergi hukukunda zamanaşımı, sürenin geçmesi
nedeniyle vergi alacağının ortadan kalkmasını ifade etmektedir. 1413 Vergi hukukunda
zamanaşımı, devletin vergi alma yetkisini sınırlandırmakta ve vergi alacağını tahsil
etmesini engellemektedir. Vergi alacaklısı olan kamu idaresi kanunların belirlediği
süreler içinde vergiyi tahakkuk ettirmediği ya da tahsil etmediği takdirde, artık bu
işlemleri yapma olanağını ve yetkisini kaybeder.

1939. Vergi hukukunda zamanaşımı, def’i olarak değil re’sen dikkate alınmaktadır.
Dolayısıyla vergi kanunlarında yer alan zamanaşımı, Borçlar Kanunu’nda yer alan
zamanaşımından ziyade, daha çok hak düşürücü süre ile benzeşmektedir (Yü-
cel,2010:247). 1414 Bir başka ifadeyle, özel hukuk ihtilaflarında zamanaşımı hakim

1413 Vergi Usul Kanunu’nun 113’üncü maddesin uyarınca.
1414 Vergi hukukunda hak düşürücü süre ile zamanaşımı arasında sonuç aynı olmakla birlikte, zamanaşımında hak
TBB | 621