Page 31 - Emlak Vergisi Uygulaması 2019

Vergi Hukuku ve EmlakVergisi

1.2. Vergi Türleri

8. Vergi türleri çeşitli sınıflandırmalara göre belirlenmektedir. Vergiler; konusuna,
kaynağına, yetkili idareye göre sınıflandırılabileceği gibi başka ayrımlara da tabi tutu-
labilmektedir.
8.1. Temel ayrım, verginin kaynağına göre yapılmaktadır. Buna göre vergiler, gelir
üzerinden alınan vergiler, servet üzerinden alınan vergiler ve harcamalar üzerinden
alınan vergiler olarak sınıflandırılmaktadır. Emlak Vergisi, bina, arsa ve araziden olu-
2
şan, servet üzerinden alınan bir vergidir.

8.2. Vergilendirmeye yetkili idareye göre de vergi türleri sınıflandırılmaktadır. Bu
sınıflandırmada, merkezi yönetim vergileri ve mahalli idare vergileri ayrımı yapılabilir.
Bu ayrıma göre ise emlak vergisi, mahalli idare vergileri içerisinde yer almaktadır.

1.3. Vergiye İlişkin Temel İlkeler

9. Vergi hukuku, normatif bir hukuk dalı olması nedeniyle bir ilkeler ve kurallar
bütünüdür. Vergiye ilişkin kurallar bu temel ilkelere göre şekillenir. Hukuki yapıyı belir-
leyen en üst pozitif hukuk normu olması dolayısıyla, Anayasa’da vergi hukuku bakı-
mından yer alan ilkeler belirtilmelidir.

10. Mevzuatta vergiye ilişkin açıkça herhangi bir tanım yapılmamıştır. Ancak vergiyle ilgili
temel çerçeve, 1982 Anayasasının “Vergi Ödevi” başlıklı 73’üncü maddesinde yer
alan: “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle
yükümlüdür. Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı maliye politikasının sosyal
amacıdır. Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştiri-
lir veya kaldırılır. Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar
ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı
sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi Cumhurbaşkanına verilebilir” hükmü ile belir-
lenmiştir. Anayasanın bu hükmünden yararlanılarak vergi, kamu giderlerinin karşı-
lanması için herkese mali gücüne göre ödeme yapması konusunda kanunlarca getiri-
len yükümlülük şeklinde tanımlanabilir.

11. Bu çerçevede, Anayasanın söz konusu maddesinden hareketle Türk Hukukunda
vergiye ilişkin şu temel ilkelere açıkça yer verildiği söylenebilir:
1) Vergi herkesten, mali gücüne göre alınır.
3
4

2 Gelir üzerinden alınan vergilere gelir vergisi ve kurumlar vergisi; harcamalar üzerinden alınan vergilere katma değer
vergisi, gümrük vergisi ve özel tüketim vergisi; servet üzerinden alınan vergilere ise motorlu taşıtlar vergisi, veraset ve
intikal vergisi örnek olarak verilebilir (Akdoğan, 2009:178).
3 Herkesten vergi alınması; vergi alınırken, toplumun bireyleri arasında hiçbir ayırım yapılmamasını ifade etmekte olup
“Genellik İlkesi” olarak adlandırılmaktadır.
4 Bireylerin genel vergi yüküne, kendi ödeme güçlerine göre katılmaları, “Vergilemede Eşitlik İlkesi” olarak adlandırıl-
maktadır. Anayasada yer alan “sosyal hukuk devleti” ilkesi de verginin mali güce göre alınması ilkesine dayanak
oluşturmaktadır. Bu ilke özellikle farklı oran uygulamaları ve vergi uygulamalarında toplumun güçsüz kesimlerinin
gözetilmesi yönünde kendini göstermektedir. Nitekim Anayasa Mahkemesi’nin 23.05.1972 tarih ve 2/28 sayılı kara-
rında; sosyal devlet; “güçsüzleri güçlüler karşısında koruyarak, gerçek eşitliği ve dolayısıyla toplumsal dengeyi sağla-
makla yükümlü devlet” olarak tanımlanmaktadır.
TBB | 3