Page 543 - Emlak Vergisi Uygulaması 2019

Yoklama

Onuncu Bölüm

1. Tanım ve Amaç

1624. Yoklamaya ilişkin yasal düzenlemeler, Vergi Usul Kanunu'nun 127 ila 133’üncü
maddeleri arasında yer almaktadır. Kanun’un yoklamanın amacı ve bu amaç doğrul-
tusunda kullanılacak yetkileri düzenlediği 127’inci maddesinden hareketle yoklama;
“mükellefleri ve mükellefiyetle ilgili maddî olayları, kayıtları ve mevzuları araştırmak
ve tespit etmektir” olarak tanımlanabilir. Bu tanım aynı zamanda yoklamanın hangi
maksatla yapılacağını göstermektedir. 1160

1624.1. Yoklama ile amaçlanan, vergiyi doğuran olayla ilişkili hususların; mükelleflerin vergi
yükümlülüklerine ilişkin fiili durumların tespiti ve araştırılmasıdır.

1625. Yoklama, Vergi Usul Kanunu’nda belirlenen bilgi toplama yöntemlerinden biridir. 1161
Yoklama, gerek mükelleflerin gerekse mükellefiyetle ilgili maddi olayların, kayıtların
ve konuların araştırılması ve belirlenmesine yönelik bir uygulama olarak vergi idaresi
için önemli bir bilgi toplama yöntemidir. 1162
1625.1. Vergi ilişkisi, devletle mükellefler arasında doğan bir borç-alacak ilişkisi olması
bakımından taraflara bazı ödevler yüklenilmekte ve bazı yetkiler verilmektedir. Bu
kapsamda, idarenin vergi alacağını güvence altına alması için bazı yetkileri bulun-
maktadır. Ancak idarenin yetkilerini kullanabilmesi ve vergilendirme ile ilgili işlemleri
yapabilmesi için, ilgili konularda bilgi sahibi olması gerekir. İşte idare, bu bilgileri, mü-

1160 Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 18.06.2008 tarih ve 61132 sayılı özelgesi: … maksadı mükellefleri ve mükellefiyetle
ilgili maddi olayları, kayıtları ve mevzuları araştırmak ve tespit etmek olan yoklamanın neticeleri, tutanak mahiyetinde
olan yoklama fişine geçirilmektedir.
1161 Vergi Usul Kanunu’nda yer alan diğer bilgi toplama yolları vergi incelemesi ve arama olup emlak vergisi bakımın-
dan bu yollarının kullanılması mümkün değildir.
1162 Mükelleflerle yaşanan sorunların çözümü konusunda, yerinde inceleme yapılarak yoklama tutanağına dönüştürü-
lecek raporlar, önemli bir katkı sağlayacaktır. Fiili durumun araştırılması ve tespiti, VUK 3’üncü maddedeki gerçek
mahiyet esası üzerinden önemli bir dayanak oluşturacaktır. Nitekim. Danıştay 9. Dairesi’nin 15/06/2017 tarih ve E:
2016/12303, K: 2017/5955 sayılı kararında da, fiili duruma göre uygulama yapılacağına ilişkin kapsam genişleten
bir yorum benimsenerek karar verilmiştir. Söz konusu kararda özetle, tek parselde bulunan binaların arsa payının
mütemmimat hükümlerine göre yerinde yapılacak keşif ile fiili durum tespit edilerek belirlenmesi yönünde karar
verilmiştir.
TBB | 515