Page 322 - Emlak Vergisi Uygulaması 2019

Açıklamalı ve İçtihatlı Belediyelerde Emlak Vergisi Uygulaması

olması, bu binanın cemaatin vakıf okulu olarak kullanılması ve ayrıca söz konusu
azınlık cemaatinin ilişkin bulunduğu yabancı ülkede de Türk cemaatleri için böyle bir
muafiyet uygulaması yani karşılıklılık bulunması gerekmektedir. Yine bu fıkradaki
muafiyet uygulaması için 4’üncü madenin ilk fıkrası gereğince binanın kiraya veril-
memiş olması gerekmektedir.

968. Cemaat Vakıfları, Cumhuriyet öncesinde gayrimüslim Türk vatandaşlarının
oluşturduğu hayır kurumlarıdır. 1936 yılında verilen beyannameler ile Vakıflar Genel
Müdürlüğü’ndeki kütüğe tescil ve kayıtları yapılmıştır. Eski Medeni Kanun’a göre belli
bir cemaati desteklemek amacıyla vakıf kurulması mümkün olmadığından, cemaat
vakfı kurulması hukuken mümkün değilken, 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nda yapılan
düzenlemeyle, mensupları Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan Türkiye’deki gayrimüs-
lim cemaatlere ait vakıflar kurulabilmektedir.

969. Fıkra hükmünde yer alan cemaat vakıfları, özellikle Lozan antlaşması başta olmak
üzere uluslararası antlaşmalar çerçevesinde tanımlanan azınlıkların vakıflarıdır. Ulus-
lararası antlaşmalarla tanımlanmayan azınlıkların vakıflarının okullarına bu fıkra
hükmüne göre muafiyet uygulaması yapılması mümkün değildir.

970. Nitekim 08.12.1980 tarih ve 2350 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nda Değişiklikler
Yapılması Hakkında Kanun tasarısının madde gerekçelerinde, “uluslararası antlaşma-
larla azınlık statüsü tanınan cemaatlere, karşılıklı olmak şartıyla özel okul binaları için
bir muafiyet hükmü getirilmiştir. Hükme göre, Lozan antlaşmasıyla azınlık olarak ka-
bul edilen Türkiye’deki cemaatlerin özel okul binaları bu fıkra hükmünden faydalana-
cak, uluslararası antlaşmalarla azınlık sıfatı tanınmayan topluluklara ait özel okul
binaları ise bu muafiyetten yararlanamayacaktır” ifadelerine yer verilmiştir (Tutanak,
1980).

971. Konu ile ilgili olarak 12 Seri No.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nde de: “… (r)
fıkrası hükmüyle uluslararası andlaşmalara, özellikle Lozan Andlaşmasına göre azınlık
sayılan cemaatlere ait özel okul binalarının, kiraya verilmemek ve karşılıklı olmak
şartlarıyla vergiden daimi olarak muaf tutulmaları öngörülmüştür. Bu hüküm kapsa-
mına giren cemaatlerin hangileri olduğu ilgili Valiliklere ayrıca bildirilecektir” açıkla-
masına yer verilmiştir. 582
972. Muafiyet kapsamında bulunan bina, cemaat vakfının okul olarak kullandığı binalar
olup, bu tür vakıfların özel okul binalarının daimi muafiyet kapsamında olmaları için,
binalarda yapılan eğitimin seviyesi (ilk, orta, yüksek) ya da okulların kazanç gayesiyle
işletiliyor olması gibi durumların muafiyet uygulanmasına etkisi olmayacaktır.

582 Danıştay 9 Dairesi’nin 28.05.1982 tarih ve E:1980/5571, K:1982/3120 sayılı kararı ise; bu değişiklik öncesi
döneme ilişkin emlak vergisi yönünden muafiyetin söz konusu olmadığını ortaya koymaktadır. Kararda; Lozan And-
laşmasında, azınlıklara ait okul binalarının emlak vergisinden muaf olduğu yolunda bir hüküm bulunmadığı ifade
edilmektedir.

294 | TBB