Page 148 - Emlak Vergisi Uygulaması 2019

Açıklamalı ve İçtihatlı Belediyelerde Emlak Vergisi Uygulaması

H) Kamulaştırma ile malikin değişmesi halinde emlak vergi mükellefiyeti:
408. Kamulaştırma, 241 devlet veya kamu tüzel kişilerinin kamu yararının gerektirdiği
hallerde, karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malla-
rının tamamına veya bir kısmına el koyması işlemidir. Kamulaştırmada özel mülkiyet
konusu taşınmaz kamu yararı için malikinin rızasına bakılmaksızın idare tarafından
tek taraflı bir tasarrufla iktisap edilmektedir. Kamulaştırmada emlak vergisi mükelle-
fiyeti kamulaştırma kararının kesinleştiği tarihte başlar. 242
409. Kamulaştırma kararının kesinleştiği tarihin saptanması önemlidir. Bu durumda satın
alma usulü uygulanan durumlarda uzlaşma tutanağının imzalanması ile kamulaştır-
ma kararı kesinleşir. Satın almanın gerçekleşmediği durumlarda İdarece asliye hukuk
mahkemesinde tescil davası açılır. Mahkemece taşınmaz malikine tebligat yapılır.
Malikin mahkemece yapılan tebligat gününden, kendilerine tebligat yapılamayanla-
rınsa tebligat yerine geçmek üzere mahkemece gazete ile yapılan ilan tarihinden iti-
baren otuz gün içinde, kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda iptal ve maddi hata-
lara karşı da adli yargıda düzeltim davası açma hakkı vardır. Bu süre içerisinde, ka-
mulaştırma işlemine karşı idari yargıda iptal davası açanların, dava açtıklarını ve yü-
rütmenin durdurulması kararı aldıklarını belgelendirmedikleri takdirde, kamulaştırma
işlemi kesinleşecektir. Dava açılmış ve yürütmeyi durdurma kararı verilmişse kamu-
laştırma işlemi kesinleşmez. Mahkemece iptal kararı verilirse kamulaştırma işlemi
iptal olur. Dava reddedilirse, karar tarihi kamulaştırmanın kesinleşme tarihidir.
410. Kamulaştırma ile taşınmaz malikinin mükellefiyeti sona ermektedir. Taşınmazın
mülkiyetinin kamu kurumuna geçmesi neticesinde, taşınmaz daimi muafiyet kapsa-
mında bir taşınmaz değilse kamulaştırmayı yapan İdarenin bildirimde bulunma zorun-
luluğu vardır. Bu durumda bildirim verilmemişse eski malikin mükellefiyeti, bu konu-
da eski malikin yapacağı bildirim üzerine ya da bu konunun belediyece öğrenilmesi
üzerine kesinleşme tarihi esas alınarak sonlandırılacaktır. 243

241 Kamulaştırma, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu ile düzenlenmiştir. Kamulaştırma, Tapu Siciline şerh verilmesi
veya mülkiyetin nakli olmak üzere iki şekilde yansır. Kamulaştırma işlemi taşınmazın tamamı veya kısmı için yapılabi-
lir.
Şerh verilmesi iki kısımda mütalaa edilir: Geçici Şerh: Kanun’un 7’nci maddesi gereği ilgili kamu tüzel kişiliği tarafın-
dan kamu yararı kararı alınmasından sonra Tapu Siciline bildirilir, buna istinaden Tapu Sicil Müdürlüğünce de Tapu
Kütüğü’nün beyanlar hanesinde belirtme yapılır. Bu şerh tasarruflarına engel değildir. Kesin Şerh: kanununun 31/b
maddesi gereği kurumca bildirilmesini müteakip şerhler sütunun da Tapu Sicili’ne belirtmesi yapılır. Bu şerh taşınma-
zın devir ferağ ve temlikini yasaklar.
Mülkiyetin nakli de iki şekilde gözükür: Rızai Ferağ; Satın alma usulüne göre; malik veya yetkili temsilcisi tarafından
idare adına tapuda ferağ verilmesi durumunda taşınmaz idare adına tescil edilir. Mahkeme kararı ile (hükmen) tescil;
malikin rızaen ferağ vermemesi halinde mahkemenin vereceği karara istinaden tescil yapılır.
242 Danıştay 9. Dairesi’nin 30.01.1985 tarih ve E:1984/1610, K:1985/178 sayılı kararı; vergi değerini tadil eden
sebeplerin var olup olmadığı hususu ile kamulaştırma kararının tebliğ tarihi araştırılarak karar verilmesi gerekeceği
yönündedir.
243 Kamulaştırma işlemleri neticesinde değişen mülkiyet durumunun bir diğer ifadeyle kamulaştırma işlemlerine
ilişkin devir ve ferağ bilgilerinin esasında belediyelerce tapu idarelerinde alınması ya da tapu idaresi tarafından bele-
diye verilmesi gerekir. Nitekim bu hususa ilişkin yerel yönetim uygulamalarına yönelik Sayıştay raporlarında da eleştiri-
ler ve olumsuz uygulama tespitleri yer almaktadır. Sayıştay Başkanlığı tarafından 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve
Kontrol Kanunu'nun 68 ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu'nun 38'inci maddeleri gereği hazırlanarak Türkiye Büyük
120 | TBB