Page 172 - Emlak Vergisi Uygulaması 2019

Açıklamalı ve İçtihatlı Belediyelerde Emlak Vergisi Uygulaması

ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin esas olduğu yönündeki hükmü gereğince
kullanılmaya başlanılması ile bildirimde bulunma yükümlülüğü başlar. 281

5.8. Yapı Kooperatifleri Yoluyla Edinilen Taşınmaz Emlak Vergisinden Sorumluluk

520. Mülkiyeti henüz kooperatifin uhdesinde bulunan taşınmazın mükellefi yapı kooperatif
tüzel kişiliğidir. 282 Üyeler adına bireysel mülkiyet devri yapılana kadar bu mükellefiyet
devam eder. Tapuda kooperatif üyeleri adına tescil yapılması ile kooperatifin emlak
vergisi mükellefiyeti sona erecek ve kooperatif üyelerinin vergi mükellefiyeti başlaya-
caktır. 283

521. Yapı kooperatifi tarafından üyelerine tahsis edilen ve tapusu ileri bir tarihte verilecek
olan binaların -yani kooperatif inşaatı devam ederken- maliki kooperatif olduğundan,
bu binaların emlak vergisi mükellefi yapı kooperatifleri tüzel kişiliği olacak; vergiler
aidatlardan ödenecektir. Kooperatif inşaatı tamamlandığında ise kooperatif üyelerinin
emlak vergisi mükellefiyeti oluşacaktır. 284 Söz konusu üyelerin kullanım ve tasarrufları-
na terk edilen binalarda, üyelerin emlak vergisi mükellefiyeti, adlarına tapu verildiği
tarihi takip eden bütçe yılından itibaren başlayacaktır (Mandal,2005:138). 285

281 Bu konuda ayrıca Emlak Vergisinde Bina başlığına bakılmalıdır.
282 Bununla birlikte, Danıştay 9. Dairesi’nin 25.09.1997 tarih ve E:1996/2719, K:1997/2745 sayılı aksi yöndeki
kararında; yapı kooperatiflerinde gerçek malikler kooperatif üyeleri olduğundan kooperatifin emlak vergisi mükellefi
olamayacağı yönünde, karar verilmiştir. Konuya ilişkin, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 11.04.2011 tarih ve 259 sayılı
özelgesinde: Kooperatif tarafından inşa edilen ve tapu devri yapılmaksızın üyelere teslim edilen gayrimenkullerin
maliki, dolayısıyla emlak vergisi mükellefi Kooperatif olduğundan, bu binalara ait emlak vergisinin Kooperatif tarafın-
dan ödenmesi gerektiği ve tapu devri yapılmadığı sürece emekli üyelerin indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulama-
sından yararlanmalarına imkan bulunmadığı, belirtilmiştir.
Ayrıca, Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu’nun 9. Dairesi’nin 21.11.1996 tarih ve E:1996/3623,
K:1996/3833 sayılı kararında; “konut yapı kooperatiflerinin daha çok kendi olanakları ile konut sahibi olamayan
belirli gelir düzeyindeki kişileri konut sahibi yapmak amacıyla kurulan ve destekleyen kuruluşlar olduğu, inşa edilen
konutları kooperatif tüzel kilişilği adına satmak veya herhangi bir şekilde tasarruf etmek hakkına sahip olmadığı, …
tamamlanan binaların karar ve kura sonucu hak sahibi üyelerin tasarrufunda olduğunun çekişmesiz olduğu…diğer
taraftan kooperatifler tarafından yapılması zorunlu olan cins tashihi yaptırılması, iskan raporu alınması gibi işlemlerin
tamamlanmasından sonra ortaklar adına tapu kayıtları tescil edileceğinden binaların tapusunun ortaklar adına
verilmemiş olmasının kooperatifin yaptığı konutlarının tümünün sahibi olduğunu göstermediği…bu nedenle kooperati-
fin mükellef sayılarak salınan verginin iptali gerektiği” hususu belirtilmektedir.
Danıştay 9. Dairesi’nin 26.03.1999 tarih ve E:1998/180, K:1999/174 sayılı benzer kararı da; “üyelerini kısa sürede
ve ucuz konut sahibi yapmak amacıyla kurulan yapı kooperatiflerinin bu konutların gerçek sahibi olmadığı ve konutlar
üzerinde tasarruf hakkı bulunmadığı, gerçek sahiplerin üyeler olduğu” gerekçesiyle kooperatif tüzel kişiliği adına ek
gayrimenkul vergisinin tahakkuk ettirilmeyeceği yönündedir.
283 Gelirler Genel Müdürlüğü’nün 02.04.2001 tarih ve 17488 sayılı özelgesinde konu ile ilgili şu açıklamaya yer veril-
miştir: Kooperatifler tarafından inşa edilerek ortakların kullanımına tahsis edilen binaların emlak vergisi mükellefi,
ortaklar adına tapu tescil işleminin yapıldığı yılın sonuna kadar ilgili kooperatiflerdir. Kooperatif ortakları binaları,
adlarına tapu tescil işleminin yapılması ile iktisap etmiş olacaklarından adlarına tapu tescil işleminin yapıldığı bütçe
yılının sonuna kadar, tapu tescil işlemi bütçe yılının son üç ayı içinde yapılmış ise üç ay içinde yapılmış ise üç ay
içinde ilgili belediyeye emlak (bina) vergisi beyannamesinin verilmesi gerekir. Emlak vergisi mükellefiyetlerinin ise
adlarına tapu tescil işleminin yapıldığı tarihi takip eden bütçe yılından itibaren başlaması gerekmektedir.
284 Danıştay 9. Dairesi’nin 21.11.1996 tarih ve E:1996/3623 K:1996/3833 sayılı kararı:…kooperatifler tarafından
yapılması zorunlu olan "Cins tashihi" yaptırılması, "iskan raporu" alınması gibi işlemlerin tamamlanmasından sonra
ortaklar adına tapu kayıtları tescil edileceğinden, binaların tapusunun ortaklar adına verilmemiş olması kooperatifin
yaptığı konutların tümünün sahibi olduğunu göstermez.
285 Kamu Denetçiliği Kurumu’nun, 17.01.2018 tarih ve E.871 sayılı 2017/8921 Başvuru No.lu tavsiye kararında; 213
sayılı Vergi Usul Kanununun “Mükellef ve Vergi Sorumlusu” başlıklı 8 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Mükellef,
vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettübeden gerçek veya tüzel kişidir.” aynı maddenin üçüncü fıkrasın-
da; “Vergi kanunlariyle kabul edilen haller müstesna olmak üzere, mükellefiyete veya vergi sorumluluğuna mütaallik
144 | TBB