Page 44 - Emlak Vergisi Uygulaması 2019

Açıklamalı ve İçtihatlı Belediyelerde Emlak Vergisi Uygulaması

(Miladi 1858) yılında Tapu Muamelatı ve Harçları Nizamnamesi çıkarılmıştır. Osmanlı
Devleti’ndeki ilk emlak vergisi uygulaması budur. Sultan Abdülhamit yönetimince
1302 (Miladi 1886) yılında (temettü vergisini de içermek üzere) Emlak Vergisi Ni-
zamnamesi çıkarılmıştır. İkinci Meşrutiyet döneminde Musakkafat Vergisi Kanunu
(Bina Vergisi) ile emlak vergisi, kıymet yerine irat temeline oturtulmuştur. Cumhuriyet
yönetimi; Osmanlı Devleti’nden emlak vergisini (araziler için) ve musakkafat vergisini
(binalar için) devralmıştır (Demirkan,2006:27).

54.2. Modern anlamıyla “Emlak Vergisi”, Tanzimat’ta başlayan mali ıslahat hareketinin bir
parçası olarak vergi sistemine girmiştir. Önceleri tevzii mahiyetinde bir vergi olarak
uygulanırken bilahare 1863 yılında ilk önce Bursa ilinde başlayarak emlakin tahririne
ve verginin uygulanmasına geçiş yapılmıştır. 1910 yılında, binalar için irada dayanan
ayrı bir vergi konularak, bina vergisi “Musakkafat Vergisi” adıyla arazi vergisinden
ayrılmıştır. Musakkafat Vergisi yapılan çeşitli ek ve değişikliklerle 1931 yılına kadar
yürürlükte kalmıştır.

55. 1931 yılında, 1837 sayılı Bina Vergisi Kanunu kabul edilmiştir. Yine aynı yılda araziler
de binalar gibi ayrı ve bağımsız bir vergi olarak düzenlenerek 1833 sayılı Arazi Vergisi
Kanunu yürürlüğe konulmuştur. Böylece yeni bir bina ve arazi vergisi sistemine geçil-
miştir. 1936 yılında çıkarılan 2871 sayılı Kanun ile hem bina hem de arazi vergilerinin
İl Özel İdareleri tarafından tahsil edilmesi esası benimsenmiş ve tahsil edilen vergi-
lerden, belediyelere, kendi sınırları içindeki bina vergilerinden pay verilmesi hükmü
getirilmiştir. 1936 yılında bina ve arazi vergileri merkezi devlet gelirleri arasından
çıkarılmış ve mahalli idarelere devredilmiştir (Kızılot vd,2006:24).

56. 1960’lı yıllarda emlak vergisinin yerel ölçekte önemli bir gelir kaynağı olduğu
yaklaşımından hareketle iyileştirme çalışmaları yapılmış; verimin artırılması, verginin
yerelleştirilmesi, genel tahrir yapılması, verginin tarh, tahakkuk ve tahsil yetkisinin
Maliye eliyle tek elden yapılması hususlarında düzenlemeye gidilmiştir. Bunun sonu-
cunda bina ve arazi vergisi kanunları kaldırılarak bunların yerine 29.07.1970 tarih ve
1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu çıkarılmış ve bu kanun 01.03.1972 yılında yürürlü-
ğe konulmuştur. Daha sonraki yıllarda bu kanun üzerinde müteaddit değişiklikler
yapılmıştır. Özellikle 1981 yılında başlanan değişiklik çalışmaları ile 1983 yılından
itibaren mükelleflerin beyanı üzerine yapılan tarh ve tahsil sistemi değiştirilerek Asga-
ri Beyan Sistemine geçilmiştir.
57. Emlak vergileri ilke olarak yerel vergiler olup yerel yönetimler tarafından tahsil
edilerek gelirleri yerel hizmetlere harcanır. Ancak ülkemizde emlak vergisini tahsil
görevini 1972 – 1985 yılları arasında Merkezi İdare üstlenmiştir.

58. Emlak vergisi sisteminde, 04.12.1985 tarih ve 3239 sayılı Kanun’la, yeniden
değişiklikler yapılarak, 01.01.1986 tarihi itibariyle tarh ve tahsil yetkisi belediyelere
devredilmiş, araziler de dahil olmak üzere arsa ve binalarda Asgari Beyan Sistemi
esas alınmıştır. Böylece belediyelerin asgari değer esasına göre beyan sağlamaları;

16 | TBB