Page 467 - Emlak Vergisi Uygulaması 2019

Muafiyet, İstisna, İndirim ve Kısıtlılık

olduğu öngörüldüğünden, yönetmelik maddelerine göre kısıtlı vergileme hallerinin
neler olduğuna ilişkin açıklamalara geçmeden önce, imar planları ve imar programı
tanımlamalarının neyi ifade ettiği ve imar planları ile mülkiyet hakkının kısıtlanması
ilişkisi üzerinde durulması yerinde olacaktır.

1382. 1982 Anayasası’nın 57’inci maddesinde, “Devlet, şehirlerin özelliklerini ve çevre
şartlarını gözeten bir planlama çerçevesinde, konut ihtiyacını karşılayacak tedbirleri
alır, ayrıca toplu konut teşebbüslerini destekler" şeklinde hüküm konularak, planlama
anayasal bir zorunluluk haline getirilmiştir. Bu çerçevede, halen yürürlükte bulunan
3194 sayılı İmar Kanunu 957 başta olmak üzere diğer imar mevzuatı yürürlüğe konul-
muştur.

1383. İmar planlarının, Anayasa’nın 35’inci maddesinde yer alan, herkesin mülkiyet hakkına
sahip olduğu ancak bu hakkın kamu yararı söz konusu olduğunda sınırlandırılabile-
ceği kuralı ile ifadesini bulan bireysel mülkiyet hakkının önüne geçen durumları do-
ğurması mümkün olmaktadır. Zira, plan kararları ile gerek bireylerin gerekse kamu
tüzel kişilerinin mülkiyetlerinde bulunan taşınmazlar, bireysel kullanımlarından çıka-
rılrak kamu amacına tahsis edilebilmekte ve bu suretle mülkiyet hakkı ya sınırlan-
makta ya da tamamen ortadan kalkabilmektedir. 958

1383.1. Bu sınırlamaya örnek olarak İmar Kanunu’nun 33’üncü maddesini gösterebiliriz. İmar
planında bulunup da beş yıllık imar programına dahil olmayan yerlerde, plana göre
kapanması gereken yol ve çıkmaz sokak üzerinde bulunan veya parselasyon yapıl-
madan yapı izni verilmeyen veya 13’üncü madde de belirtilen umumi hizmetlere ayrı-
lan parsellerde yönetmelik esaslarına göre yapı yapılması mümkün olanlara on yıl
süreyle belediye encümeni veya il encümeni kararıyla “muvakkat inşaat ve tesisata”
izin verilir (Artuk, 2010).
1384. İmar Kanunu’nun 10’uncu maddesinde “belediyeler; imar planlarının yürürlüğe
girmesinden en geç 3 ay içinde, bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarını
hazırlarlar. Beş yıllık imar programlarının görüşülmesi sırasında ilgili yatırımcı kamu
kuruluşlarının temsilcileri görüşleri esas alınmak üzere Meclis toplantısına katılır. Bu
programlar, belediye meclisinde kabul edildikten sonra kesinleşir. Bu program içinde
bulunan kamu kuruluşlarına tahsis edilen alanlar, ilgili kamu kuruluşlarına bildirilir.
Beş yıllık imar programları sınırları içinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine
tahsis edilmiş olan yerleri ilgili kamu kuruluşları, bu program süresi içinde kamulaştı-
rırlar. Bu amaçla gerekli ödenek, kamu kuruluşlarının yıllık bütçelerine konulur. İmar
programlarında, umumi hizmetlere ayrılan yerler ile özel kanunları gereğince kısıtla-
ma konulan gayrimenkuller kamulaştırılıncaya veya umumi hizmetlerle ilgili projeler

957 09.05.1985 tarih ve 18749 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
958 Türkiye’nin de taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Ek 1. Protokol’ün 1. Maddesinde: Her gerçek ve
tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Herhangi bir kimse, ancak kamu
yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslar arası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mül-
künden yoksun bırakılabilir, hükmü bulunmaktadır.

TBB | 439