Page 89 - Emlak Vergisi Uygulaması 2019

Emlak Vergisinin Konusu

2.4. Başkalarının Arsa ve Arazileri Üzerinde Yapılan (Gecekondu) Binaların Durumu

222. Başkalarının arsası (veya arazisi) üzerine yapılan binalardan ayrıca bahsetmek
yerinde olacaktır. Zira özellikle büyük şehirlerde devletin ve özel hukuk kişilerinin
sahip oldukları arazi ve arsaları üzerine, sahibinin rızası alınarak veya alınmayarak
binalar yapıldığı bir gerçektir. Kanunda tarif edilen bina kavramına dâhil bulunan bu
binaların vergilendirilmesinde dikkat gösterilmesi gereken hususlar bulunmaktadır.
Arsa sahibinin rızası alınmaksızın yapılan binaların, Medeni Kanun’da gösterilen hu-
sus ve esaslar dâhilinde yıktırılması veya arsa sahibine (yahut arsanın sahibine) mal
edilmesi mümkün ise de bu işlemlere başvurulması vergi yönünden önemli değildir.

223. Gecekondu ifadesi, özellikle hazine arazileri üzerinde izinsiz ve yetkisizce çok kısa
sürede yapılan derme çatma kaçak yapıları tanımlamak için kullanılan bir ifadedir.
Hazine arazisine bina yapan kişi bu bina için malik sıfatıyla tasarruf eden olması ne-
deniyle bina vergisi mükellefi olur. 118 Bu binanın mütemmimi olarak kullanılan arsa
ve arazi varsa bunlar da mükellefiyete dahildir. Başka kişilerin arsa veya arazileri
üzerinde yapılan binalarda ise, bina sahibi malik gibi tasarruf eden sıfatıyla bina ver-
gisi mükellefi olurken, bu durumda arsa veya arazi malikinin emlak vergisi mükellefi-
yeti ise devam edecektir. Ancak, hazine arazisi üzerinde yapılan binalarda, hazine
arazileri emlak vergisinden muaf oldukları için ayrıca, arazi vergisi mükellefiyeti bu-
lunmamaktadır.

224. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 9’uncu maddesinin 1’inci fıkrasında, mükellefiyet
ve vergi sorumluluğu için kanuni ehliyet şart olmadığı; 2’nci fıkrasında ise, vergiyi
doğuran olayın kanunlarla yasak edilmiş bulunması mükellefiyeti ve vergi sorumlulu-
ğunu kaldırmayacağı belirtilmiştir. Bu ifade, vergilemede olayların gerçek mahiyetinin
esas alınacağını ifade etmektedir. 119

225. Emlak vergisi bakımından gecekondular bina vergisine ayrıca tabi olurlar. Gecekondu
binaların emlak vergisi mükellefi, malik gibi tasarruf eden sıfatıyla, herhangi bir mül-
kiyet hakkı bulunmayan gecekondu sahibidir. Zira, Emlak Vergisi Kanunu, Türkiye
sınırları içinde bulunan binaların, bina vergisine tabi olduğunu hüküm altına almış;
binayı, yağıldığı madde ne olursa olsun, gerek karada gerek su üstünde sabit inşaat
olarak tanımlamış; bina verginin mükellefinin de maliki ve intifa hakkı sahibinin her
ikisi de yoksa malik gibi tasarruf edenler olacağını hüküm altına almıştır.

226. Bu halde binanın, arsa bedelini de kapsayan vergi değeri üzerinden ve mutasarrıf
durumunda olan bina sahibi adına beyanı ve ona göre vergilendirmesi gerekir. Şu
kadar ki hukukî durumun halli üzerine ve gerektiği takdirde vergilendirmenin düzel-
tilmesi mümkündür. Arsa sahibinin rızası alınarak veya durum yazılı bir mukaveleye

118 Danıştay 9. Dairesi’nin 10.04.1991 tarih ve E:1990/1523, K:1991/1392 sayılı kararına göre; Hazine arazisine
bina inşa edip kullanan, hazineye ecrimisil ödese de, ayrıca emlak vergisi vermek zorundadır.
119 Danıştay 4. Dairesi’nin 26.09.2007 tarih ve E:2007/1020, K:2007/2905 sayılı kararında da; Türk vergi sistemin-
de gerçek gelirin vergilendirilmesinin esas olduğu, ifade edilmiştir. Emlak vergisi yönünden de esas olanın, gerçek
servetin vergilendirilmesi olduğu söylenebilir.

TBB | 61